ZAKON
O NAUČNOISTRAŽIVAČKOJ DJELATNOSTI I TEHNOLOŠKOM RAZVOJU
(“Sl. glasnik RS”, br. 6/2012, 33/2014, 66/2018 i 84/2019)
I – OSNOVNE ODREDBE
Član 1
Ovim zakonom uređuje se sistem naučnoistraživačke djelatnosti i tehnološkog razvoja u Republici Srpskoj (u daljem tekstu: Republika), utvrđuju se ciljevi i načela, planiranje i ostvarivanje opšteg interesa u naučnoistraživačkoj djelatnosti i tehnološkom razvoju, uslovi osnivanja i rada organizacija koje obavljaju te djelatnosti, sticanje naučnih i istraživačkih zvanja, način finansiranja programa od opšteg interesa, kao i druga pitanja od značaja za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti i tehnološkog razvoja.
Član 2
(1) Pojedini izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu imaju sljedeće značenje:
a) nauka je skup sistematizovanih i argumentovanih znanja, odnosno činjenica, pojmova, načela, podataka, informacija, teorija, zakona i zakonitosti u određenom istorijskom razdoblju o objektivnoj stvarnosti, odnosno prirodi i društvu, do kojeg se došlo primjenom objektivnih naučnih metoda, a kojima je osnovni cilj razumijevanje zakona i zakonitosti o prošlosti, sadašnjosti i budućnosti prirodnih i društvenih pojava i povećanje efikasnosti rada u svim domenima ljudskih aktivnosti,
b) naučnoistraživački rad je sistematska stvaralačka aktivnost; to je rad u kojem se, primjenom naučnih metoda, stiču nova naučna saznanja, odnosno stvaralački koristi postojeće znanje za nove primjene. To je stvaralački rad na usvajanju novih znanja, s ciljem podizanja opšteg civilizacijskog nivoa društva i korišćenje tih znanja u svim oblastima društveno-ekonomskog razvoja. Naučnoistraživačkim radom bave se naučnici i istraživači (u daljem tekstu: naučni radnici) koji su izabrani u odgovarajuća naučna, naučno-nastavna i istraživačka zvanja,
v) naučnoistraživačka infrastruktura je zajednički naziv za objekte, resurse i usluge, koju naučnoistraživačka zajednica koristi za sprovođenje istraživanja i podsticanje inovacija,
g) naučno djelo je djelo koje je nastalo kao rezultat naučnog istraživanja primjenom naučnih metoda, koje ima karakteristiku novine i originalnosti, a koje otkriva dotad nepoznate činjenice i odnose i objašnjava zakonitosti među pojavama,
d) naučna oblast sistematizuje naučna polja, a prema zakonskoj regulativi pojedinih zemalja razlikuje se broj i sastav naučnih oblasti u koje se sistematizuje nauka,
đ) naučno polje sistematizuje više užih naučnih oblasti,
e) uža naučna oblast sistematizuje više naučnih disciplina ili posebnih nauka,
ž) naučna disciplina je sistem znanja, postupaka i metoda kojima se određuje neko pojedinačno područje nauke u značenju organizovanog skupa provjerenih i u nekom trenutku istinitih i pouzdanih znanja. Prema ovoj definiciji, pojam “naučne discipline” odgovara pojmu “pojedinačne nauke”,
z) istraživanje i razvoj (engl. naziv: Research and Development – R&D) podrazumijeva naučna i razvojna istraživanja, kao i razvoj tehnologija,
i) naučna istraživanja su teorijski ili eksperimentalni rad koji se preduzima radi sticanja novih naučnih spoznaja i povećanja sveukupnog ljudskog znanja. Naučnim istraživanjima smatraju se osnovna i primijenjena istraživanja,
j) osnovna (fundamentalna, bazična) istraživanja obuhvataju ona istraživanja koja povećavaju opšti fond naučnih činjenica koja određuju nova područja znanja i spoznaja, ali koja nemaju ili ne moraju imati direktnu praktičnu primjenu dobijenih rezultata. Osnovna istraživanja otkrivaju pojave, procese, uzročno-posljedične veze i zakonitosti u prirodi, društvu i ljudskom mišljenju, i to, prije svega, radi unapređenja ljudskog znanja i stvaranja bazičnog znanja, koja dalje služe kao osnov za primijenjena i razvojna istraživanja i ona nemaju direktne komercijalne ciljeve,
k) primijenjena (aplikativna) istraživanja su teorijski ili eksperimentalni rad koji se preduzima radi sticanja novih znanja, a koji je usmjeren na rješavanje nekog praktičnog zadataka, odnosno ostvarenje nekog praktičnog cilja. Primijenjena istraživanja proširuju i produbljuju postojeća znanja radi rješavanja određenih problema. Ono se preduzima ili radi ispitivanja moguće primjene rezultata fundamentalnih istraživanja ili utvrđivanja novih metoda ili postupaka za postizanje unaprijed određenog cilja. Primijenjena istraživanja su, prema tome, usmjerena na otkrivanje novih naučnih znanja i primjenu tih znanja u realizaciji određenih komercijalnih ciljeva,
l) razvojna (stručna) istraživanja, odnosno eksperimentalni razvoj je sistematski rad, utemeljen na znanjima stečenim osnovnim ili primijenjenim istraživanjima, odnosno praktičnom iskustvu, koji je, prije svega, usmjeren na uvođenje novih ili znatno poboljšanje postojećih postupaka, proizvoda i usluga. To su svi postupci koji se javljaju između izuma i proizvodnje: eksperimentisanje na crtežu i razvoj prototipova, eksperimenti, pilot-projekti, modeli, nova rješenja. Ova istraživanja imaju izrazito praktični cilj, njihovo osnovno obilježje je jasna namjena, te direktna i brzo postignuta korist u nekom uskom području. Razvojna istraživanja se još nazivaju i tehnološka usavršavanja,
lj) istraživačko-razvojni rad je stvaralački rad zasnovan na postojećim rezultatima naučnog i praktičnog iskustva usmjeren na stvaranje novih i usavršavanje postojećih tehnologija, proizvoda ili usluga,
m) istraživač je lice sa najmanje završenim prvim ciklusom akademskog studija, koje radi na naučnoistraživačkim i razvojnim poslovima i koje je izabrano u naučnoistraživačko zvanje,
n) istraživačka organizacija je javno ili privatno pravno lice koje ispunjava uslove propisane zakonom za obavljanje aktivnosti istraživanja i razvoja,
nj) javna istraživačka organizacija je javno pravno lice koje je osnovala Republika za obavljanje poslova istraživanja i razvoja,
o) tehnologija je primjena naučnog znanja i stečenih vještina na praktične aspekte ljudskog života, odnosno u svrhu promjena i manipulacija ljudskog okruženja, obično radi postizanja komercijalnih ili industrijskih ciljeva, odnosno za postizanje razvoja mašina, uređaja, metoda i postupaka kako bi se poboljšali uslovi rada i kako bi se povećao radni učinak pri preradi sirovina u proizvode. Tehnološki razvoj u osnovu ima četiri komponente kao sukcesivne faze u procesu njegovog javljanja: pronalaženje (invencija), razrada (ideja), prva primjena pronalaska (inovacija) i širenje pronalaska (difuzija). Treba da se upotreba ovog izraza razlikuje od pojma “tehnologija” kao naučna oblast koja izučava mehaničke, hemijske, termičke, termohemijske, elektrohemijske, biohemijske i slične procese, kao i njihova primjena,
p) invencija je proces stvaranja, odnosno sposobnost pronalaženja novine. U invenciji kao procesu nastaje neko novo saznanje, zamisao ili ideja kako se može na racionalniji način ovladati nekom prirodnom ili vještačkom strukturom, kao i kako se postojeće stanje može poboljšati ili prilagoditi novim zahtjevima,
r) inovacija je tržišno kompetentna primjena novog ili značajno poboljšanog proizvoda (produkt ili usluga) ili procesa, koristan prijedlog, unapređenje ili nov izum koji poboljšava neki proizvod ili proces (proizvodnja ili isporuka),
s) tehnološka inovacija proizvoda je tehnološki novi proizvod ili tehnološki unaprijeđen proizvod,
t) inovativnost je pojam koji označava način razmišljanja i ponašanja koje obilježava težnja da se ostvari napredak, odnosno da se poboljša način rada u cilju postizanja i osiguranja prosperiteta. Inovativnost predstavlja stvaranje prilika za profitabilnu primjenu znanja, kreativnog mišljenja, sposobnost generisanja potpuno novih ideja i rješenja, te njihovu primjenu u praksi (inovaciona djelatnost). Ona predstavlja jednu od najznačajnijih karakteristika savremenog poslovanja na globalnom tržištu, a orijentisana je ka izgradnji znanja, korišćenju poslovnih prilika i prilagođavanju promjenama okruženja u kojem djeluje u sticanju prednosti nad konkurencijom,
ć) inovator je lice koje primjenom inventivnog pristupa rješavanju problema stvara inovaciju u širem smislu riječi u bilo kom području stvaranja, poslovanja, proizvodnje ili pružanja usluga, potrošnje dobara ili resursa, očuvanja okoline, obrazovanja ili nekoj drugoj oblasti, odnosno u bilo kojem segmentu konstruktivnog ljudskog djelovanja. Inovator može, ali ne mora, biti stručno kvalifikovan za potpuno definisanje inovacije u smislu njenog patentiranja, davanje licence ili nekog drugog naprednijeg oblika proizvodno-tehnoloških znanja,
u) tehnopreduzetništvo je djelatnost koja obuhvata znanja, vještine i sposobnosti usmjerene na pokretanje, organizovanje, razvoj i inovaciju tehnoloških procesa, sa osnovnim ciljem stvaranja novog tržišta i ostvarivanja dobiti i
f) otvorena nauka je princip opšte i besplatne dostupnosti naučnih istraživanja i podataka.
(2) Gramatički izrazi upotrijebljeni u Zakonu za označavanje muškog ili ženskog roda podrazumijevaju oba pola.
Član 3
(1) Naučnoistraživačka delatnost je, u smislu ovog zakona, sistematski stvaralački istraživački rad koji se preduzima radi otkrivanja novih znanja, podizanja opšteg civilizacijskog nivoa društva i korišćenja tih znanja u svim oblastima društvenog razvoja.
(2) Naučnoistraživačka djelatnost je djelatnost od opšteg značaja za Republiku i sastavni je dio međunarodnog, naučnog, obrazovnog i kulturnog prostora.
Član 4
Ciljevi naučnoistraživačke djelatnosti u Republici su:
a) razvoj nauke, tehnologije i visokog obrazovanja u institucionalnom okviru koji podstiče izvrsnost, nacionalnu i međunarodnu vidljivost u nauci i inovativnosti sa naučnoistraživačkim rezultatima koji značajno doprinose ekonomskom razvoju, konkurentnosti privrede i razvoju društva u cjelini,
b) podsticanje izvrsnosti u nauci i inovativnosti radi očuvanja, proširenja i produbljivanja naučnih saznanja i opšteg fonda znanja,
v) očuvanje i razvoj ukupnih naučnoistraživačkih potencijala (naučnoistraživačkih i visokoobrazovnih institucija, naučnog i istraživačkog kadra i naučnoistraživačke infrastrukture),
g) usmjeravanje društva ka inovacijama i podizanje opšteg nivoa tehnologija u privredi i obezbjeđivanje konkurentnosti robe i usluga na domaćem i svjetskom tržištu,
d) uspostavljanje međunarodne naučne saradnje radi brže integracije u svjetske naučne, privredne, društvene i kulturne tokove i uključivanje u evropski istraživački prostor i
đ) očuvanja civilizacijske baštine i identiteta.
Član 5
Naučnoistraživačka djelatnost se ostvaruje na povezanosti osnovnih, primijenjenih i razvojnih istraživanja, osposobljavanjem i usavršavanjem kadra za naučnoistraživački rad.
Član 6
Naučnoistraživačka djelatnost u Republici zasniva se na sljedećim načelima:
a) slobodi i autonomiji naučnoistraživačkog rada,
b) primjeni međunarodnih standarda i kriterijuma u vrednovanju kvaliteta naučnoistraživačkog rada,
v) zaštiti intelektualne svojine,
g) etičnosti i odgovornosti naučnika i istraživača,
d) javnosti naučnoistraživačkog rada i rezultata tog rada,
đ) naučnoj i stručnoj kritici,
e) povezanosti sa sistemom visokog obrazovanja,
ž) opštim društveno-ekonomskim potrebama,
z) brizi za održivi razvoj, zaštiti životne sredine i zdravlja ljudi,
i) podsticanju i uvažavanju društveno-humanističkih specifičnosti,
j) konkurentnosti naučnih programa i projekata,
k) međunarodnoj naučnoistraživačkoj saradnji,
l) poštovanju ravnopravnosti polova u naučnoi s traživačkom radu i
lj) otvorene nauke.
Član 7
(1) Naučnoistraživački rad u Republici obavlja se sljedećim naučnim oblastima:
a) prirodnim naukama,
b) inženjerstvu i tehnologiji,
v) medicini i zdravstvenim naukama,
g) poljoprivrednim naukama,
d) društvenim naukama i
đ) humanističkim naukama.
(2) Naučnoistraživački rad u Republici se obavlja i u interdisciplinarnim i multidisciplinarnim naučnim oblastima, koje uključuju dvije ili više oblasti iz stava 1. ovog člana.
(3) Ministar za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo (u daljem tekstu: ministar) pravilnikom o naučnim oblastima, poljima i užim oblastima utvrđuje naučne oblasti, polja i uže oblasti.
Član 8
(1) Naučnoistraživačkim radom, u smislu ovog zakona, bave se istraživači, naučnoistraživačke organizacije, kao i lica izabrana na saradnička radna mjesta u tim organizacijama, te fizička lica koja su ispunila uslove za obavljanje naučne djelatnosti u skladu sa ovim zakonom.
(2) U naučnoistraživačkom radu mogu učestvovati studenti sva tri ciklusa visokog obrazovanja u okviru naučnoistraživačkog procesa u visokoškolskim ustanovama na kojima se studiraju ili realizuju naučnoistraživački projekti, u skladu sa ovim zakonom.
Član 9
(1) Rezultati naučnoistraživačkog rada su: naučni i pregledni rad (članak) objavljen u časopisu koji je dostupan međunarodnoj i domaćoj naučnoj javnosti, naučna monografija, poglavlje u naučnoj monografiji, saopštenje ili rad objavljen u zborniku sa naučnog skupa, uvodno predavanje na naučnom skupu, predavanje po pozivu sa međunarodnog ili domaćeg naučnog skupa štampano u cjelini ili u izvodu, saopštenje sa međunarodnog ili domaćeg naučnog skupa štampano u cjelini ili u izvodu, objavljena naučna kritika ili polemika, recenzija, mentorstvo doktorske disertacije, leksikon, enciklopedija, kartografska publikacija, doktorski radovi, nova sorta, patent, tehnička rješenja, nove metode, novi materijali, te novi tehnološki postupak.
(2) Rezultat naučnoistraživačkog rada mora sadržavati elemente izvornosti i novine, odnosno novih spoznaja, novih znanja, novih naučnih pravila ili novih primjena.
Član 10
Naučnoistraživačka infrastruktura je zajednički naziv za objekte, resurse i usluge, koju naučnoistraživačka zajednica koristi za sprovođenje istraživanja i podsticanje inovacija i obuhvata: važnu naučnoistraživačku opremu ili set instrumenata, kolekcije, arhive naučnih podataka, elektronske infrastrukture kao što su sistemi sa bazama podataka i računarski sistemi, i komunikacijske mreže.
Član 11
(1) U naučnoistraživačku infrastrukturu spadaju i Akademska i istraživačka mreža Republike Srpske SARNET i digitalne naučne baze podataka (elektronska naučna publicistika) koje su dostupne putem Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske.
(2) Organizovanje, način funkcionisanja i upotreba naučnoistraživačke infrastrukture od opšteg značaja za Republiku realizuju se aktima Javne ustanove Akademska i istraživačka mreža Republike Srpske SARNET i Narodne i univerzitetske biblioteke Republike Srpske.
Član 12
Tehnološki razvoj je trajan proces unapređenja postojećih i stvaranja novih tehnologija, usavršavanje postojećih ili stvaranje novih proizvoda ili procesa, odnosno, to je razvoj skupa saznanja potrebnih za izradu nekog proizvoda ili primjene procesa.
Član 13
(1) Tehnološkim razvojem i infrastrukturnom podrškom inovativnoj djelatnosti u smislu ovog zakona bave se istraživači i stručnjaci u ustanovama, privrednim društvima, udruženjima ili fondacijama, kao i fizička lica koji su registrovana u svojstvu inovatora.
(2) Rezultat tehnološkog razvoja je tehnološka inovacija proizvoda ili usluga i tehnološka inovacija procesa.
Član 14
Radi planiranja i ostvarivanja opšteg interesa u naučnoistraživačkoj djelatnosti i tehnološkom razvoju, obezbjeđivanja razvoja nauke i tehnologije, Ministarstvo za naučno-tehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo (u daljem tekstu: Ministarstvo) kao pokazatelje stanja u oblasti nauke i tehnologije koristi komparabilne statističke podatke, usklađene sa EU i drugim međunarodnim statističkim standardima, u vezi sa istraživačkim i razvojnim aktivnostima u svim sektorima, koji se vode u Republičkom zavodu za statistiku Republike Srpske u skladu sa zakonom.
II – PLANIRANjE I OSTVARIVANjE OPŠTEG INTERESA U NAUČNOISTRAŽIVAČKOJ DJELATNOSTI I TEHNOLOŠKOM RAZVOJU
Član 15
(1) U svrhu planiranja i ostvarivanja dugoročnih strateških ciljeva, pravaca i prioriteta naučnog i tehnološkog razvoja Republike, odnosno ostvarivanja opšteg interesa u sektoru istraživanja i razvoja, Narodna skupština Republike Srpske donosi Strategiju naučnog i tehnološkog razvoja Republike Srpske (u daljem tekstu: Strategija), na prijedlog Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: Vlada).
(2) Godišnje akcione planove donosi Vlada na prijedlog Ministarstva.
Član 16
(1) Strategija sadrži viziju, misiju, osnovne ciljeve, pravce i prioritete naučnog i tehnološkog razvoja Republike, materijalne i sistemske preduslove za njenu realizaciju, dinamiku i faze realizacije, mjere za sprovođenje i upravljanje njenom realizacijom, kao i druge elemente od značaja za sprovođenje Strategije.
(2) Strategija se donosi za period od najmanje pet godina.
(3) Strategija se ostvaruje putem programa od opšteg interesa, utvrđenih ovim zakonom.
Član 17
(1) Opšti interes i strateški ciljevi u naučnoistraživačkoj djelatnosti, u smislu ovog zakona, ostvaruju se putem programa:
a) osnovnih, primijenjenih i razvojnih istraživanja,
b) osposobljavanja mladih nadarenih za naučnoistraživački rad,
v) stipendiranja studenata koji postižu vrhunske rezultate u učenju i istraživanju,
g) nabavke naučne i stručne literature iz inostranstva i pristupa elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka,
d) izdavanja naučnih publikacija,
đ) održavanja naučnih skupova,
e) promocije i popularizacije nauke i tehnologije,
ž) unapređenja infrastrukture i nabavke opreme neophodne za naučnoistraživački rad,
z) međunarodne naučnoistraživačke saradnje,
i) jačanja kapaciteta za sprovođenje politika naučno-istraživačke djelatnosti i tehnološkog razvoja,
j) podsticanja naučne produktivnosti u međunarodnim referentnim časopisima i nagrađivanje za naučna dostignuća,
k) podsticanja i podrške učešća mladih na olimpijadama znanja i međunarodnim takmičenjima iz oblasti prirodnih nauka, matematike, informatike i inženjerstva.
(2) Opšti interes i strateški ciljevi tehnološkog razvoja, u smislu ovog zakona, ostvaruju se putem programa:
a) istraživanja u oblasti tehnološkog razvoja,
b) podsticanja pronalazaštva, inovacija i zaštite intelektualnog vlasništva,
v) transfera znanja i tehnologija i podsticanja primjene rezultata naučnoistraživačkog rada,
g) podrške organizacijama za infrastrukturnu podršku razvoja tehnologija,
d) podrške inovativnom preduzetništvu i razvoju novih tehnologija.
(3) Finansijskim planom Ministarstva utvrđuju se programi iz st. 1. i 2. ovog člana koji će biti podržani u toj godini i iznos sredstava za finansijsku podršku, u skladu sa zakonom.
Član 18
(1) Programe iz člana 17. stav 1. t. a), b), g), d), đ), e), ž), z), i) i k) ovog zakona mogu ostvarivati: Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, visokoškolske ustanove i naučnoistraživačke organizacije na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
(2) Programe iz člana 17. stav 1. t. b), v) i j) ovog zakona mogu ostvarivati fizička lica: studenti sva tri ciklu- sa visokog obrazovanja, istraživači zaposleni u naučno-istraživačkim organizacijama i naučno-nastavni i saradnički kadar u ustanovama visokog obrazovanja na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
(3) Programe iz člana 17. stav 1. t. d) i đ) ovog zakona mogu ostvarivati naučna udruženja na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
(4) Programe iz člana 17. stav 2. t. a), b), v), g) i d) ovog zakona mogu ostvariti pravna lica, a programe iz t. b) i d) stava 2. člana 17. ovog zakona fizička lica koja uvode ili inoviraju tehnologije, proizvode i podstiču tehnopreduzetništvo ili obavljaju inovacione djelatnosti, na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
Član 19
(brisano)
Član 20
Ministar pravilnicima za svaki program pojedinačno propisuje mjerila, postupak i način realizacije programa od opšteg interesa za Republiku, utvrđenih u članu 17. ovog zakona.
III – OBEZBJEĐIVANjE RAZVOJA NAUKE I TEHNOLOGIJE
Član 21
Radi unapređenja istraživanja i razvoja, odnosno sistematskog razvoja nauke i tehnologije u Republici, osniva se Republički savjet za nauku i tehnologiju (u daljem tekstu: Republički savjet), kao stručno i savjetodavno tijelo u sistemu naučnoistraživačke djelatnosti i tehnološkog razvoja u Republici.
Član 22
(1) Republički savjet ima 15 članova:
a) 12 članova iz reda istraživača u naučnom ili naučno-nastavnom zvanju, i to po dva za svaku naučnu oblast, od kojih najmanje po jedan predstavnik:
1) Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske,
2) rektorske konferencije,
3) univerziteta i naučnoistraživačkih instituta koji imaju svojstvo pravnog lica;
b) tri člana predstavnika privrednih subjekata, finansijskih organizacija ili asocijacija privrede.
(2) Mandat članova Republičkog savjeta traje četiri godine sa mogućnošću jednog reizbora.
(3) Republički savjet ima predsjednika i zamjenika predsjednika koje biraju izabrani članovi Republičkog savjeta, između sebe, tajnim glasanjem.
Član 23
(1) Vlada na prijedlog Ministarstva imenuje članove Republičkog savjeta.
(2) Prije davanja prijedloga iz stava 1. ovog člana, Ministarstvo je obavezno da pribavi prijedloge za izbor članova Republičkog savjeta: naučnih organizacija, univerziteta, Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske, rektorske konferencije, Privredne komore i privrednih organizacija nosilaca tehnološkog razvoja.
(3) Prijedlog iz stava 2. ovog člana mora da sadrži biografiju kandidata i kratko obrazloženje prijedloga.
Član 24
(1) Imenovani član Republičkog savjeta može biti razriješen dužnosti i prije isteka mandata za koji je imenovan ako:
a) član lično zatraži razrješenje,
b) izgubi mogućnost ostvarivanja dužnosti (smrt, dugotrajna bolest),
v) ne ispunjava zadatke koje je preuzeo ili koje mu je Republički savjet dodijelio ili ne poštuje etičke principe rada u Republičkom savjetu i
g) predsjednik ili šest članova Republičkog savjeta zatraži njegovu smjenu.
(2) Proceduru i razrješenja sprovodi komisija od tri člana, koju imenuje predsjednik Republičkog savjeta.
(3) Komisija je nezavisna pri davanju preporuke Ministarstvu o razrješenju ili odbijanju zahtjeva na osnovu kojeg je pokrenut postupak.
(4) Vlada na prijedlog Ministarstva razrješava člana Republičkog savjeta.
Član 25
Republički savjet:
a) prati stanje i razvoj naučnoistraživačke delatnosti i tehnološkog razvoja u Republici i predlaže mjere za njihovo unapređivanje,
b) predlaže mjere za afirmaciju i napredovanje mladog naučnoistraživačkog kadra,
v) priprema i dostavlja Vladi izvještaj o stanju u istraživanju i razvoju, svake godine za proteklu godinu, sa prijedlozima i sugestijama za narednu godinu,
g) predlaže naučnoistraživačke projekte od interesa za Republiku, kao i projekte za jačanje kapaciteta i poboljšanja uslova istraživanja i razvoja,
d) daje mišljenje na tekst nacrta Strategije i razmatra efekte realizacije Strategije,
đ) daje prethodno mišljenje na pravilnike u vezi sa naučnoistraživačkom djelatnošću i tehnološkim razvojem koje donosi ministar,
e) obavlja druge poslove u skladu sa ovim zakonom.
Član 26
(1) Republički savjet donosi poslovnik o svom radu.
(2) Za razmatranje pitanja iz nadležnosti Republički savjet može osnovati posebna radna tijela, u čijem radu mogu učestvovati i lica koja nisu članovi Republičkog savjeta.
(3) Administrativne i stručne poslove za Republički savjet obavlja Ministarstvo.
Član 27
Članovi Republičkog savjeta imaju pravo na naknadu, koja se obezbjeđuje u budžetu Ministarstva, prema godišnjem planu koji donosi ministar.
Član 28
Prilikom razmatranja pitanja koja čine dio ukupne politike Republike u oblasti istraživanja i razvoja, a koja su u vezi sa naučnim oblastima iz člana 7. ovog zakona, Republički savjet svoje stavove usaglašava sa odgovarajućim organima u čijoj su nadležnosti pitanja iz tih oblasti.
Član 29
(1) Ministar imenuje naučno-stručne komisije, kao nezavisna stručna tijela za: sprovođenje izbornog postupka po raspisanim javnim konkursima Ministarstva, ocjenu ispunjenja uslova za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti, razvoja tehnologije ili drugu aktivnost u skladu sa ovim zakonom.
(2) Ministar pravilnikom o izboru naučno-stručnih komisija utvrđuje uslove o izboru naučno-stručnih komisija.
(3) Članovi naučno-stručnih komisija imenuju se iz reda istaknutih istraživača u naučnom ili naučno-nastavnom zvanju, odnosno istaknutih stručnjaka i eksperata.
(4) Naučno-stručne komisije podnose ministru izvještaj o svom radu.
(5) Članovi naučnostručnih komisija imaju pravo na naknadu koja se obezbjeđuje u budžetu Republike.
IV – NAUČNOISTRAŽIVAČKE ORGANIZACIJE
Član 30
(1) Naučnoistraživačka organizacija je, u smislu ovog zakona, ustanova, privredno društvo ili organizacioni dio pravnog lica koje se bavi naučnoistraživačkom djelatnošću, a koji je upisan u Registar, koji se vodi u Ministarstvu.
(2) U naučnoistraživačke organizacije spadaju:
a) Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske,
b) visokoškolske ustanove,
v) naučnoistraživački i istraživačkorazvojni instituti i
g) istraživački centri.
(3) Naučnoistraživačka organizacija, pored naučnoistraživačke djelatnosti, može obavljati i druge djelatnosti kojima se komercijalizuju rezultati naučnog i istraživačkog rada, pod uslovom da se tim ne umanjuje kvalitet naučnoistraživačkog rada.
Član 31
Osnivač naučnoistraživačke organizacije može biti Vlada, jedinica lokalne samouprave, pravno ili fizičko lice, u skladu sa ovim zakonom.
Član 32
(1) Akt o osnivanju i ukidanju naučnoistraživačke organizacije donosi osnivač, u skladu sa zakonom.
(2) Prije donošenja akta o osnivanju, osnivač je dužan sačiniti elaborat o opravdanosti osnivanja, u kome se predočavaju: društveno-ekonomski razlozi, cilj osnivanja, prostor i oprema, kadrovski potencijal, kao i svi drugi faktori bitni za rad naučnoistraživačke organizacije.
(3) Aktom o osnivanju naučnoistraživačke organizacije određuju se naziv, sjedište, djelokrug rada, statusna i druga pitanja od značaja za rad te organizacije, odnosno pravnog lica koje obavlja naučnoistraživačku djelatnost.
(4) Ako naučnoistraživačku organizaciju osniva više osnivača, njihova međusobna prava, obaveze i odgovornosti uređuju se ugovorom.
Član 33
(1) Sredstva za osnivanje i obavljanje djelatnosti naučnoistraživačke organizacije obezbjeđuje osnivač.
(2) Sredstva za obavljanje djelatnosti naučnoistraživačke organizacije obezbjeđuju se i prihodima od obavljanja naučnoistraživačke djelatnosti, naknadama od korisnika usluga naučnoistraživačke djelatnosti, od prihoda po osnovu autorskih prava i patenata, donatorstvom i iz drugih izvora, u skladu sa zakonom.
Član 34
(1) Statutom naučnoistraživačke organizacije uređuju se organizacija, djelatnost, upravljanje i rukovođenje, kao i druga pitanja od značaja za njen rad.
(2) (brisano)
Član 35
(1) Naučnoistraživačka organizacija može imati status pravnog lica ili status posebne organizacione cjeline u pravnom licu.
(2) Naučnoistraživačka organizacija sa statusom organizacionog dijela pravnog lica je statutom pravnog lica u čijem je sastavu iskazana kao posebna organizaciona cjelina sa određenim pravima i obavezama u pravnom prometu i posebnim obračunom rezultata poslovanja, u skladu sa zakonom.
Član 36
(brisano)
Član 37
(1) Naučnoistraživačka organizacija čiji je osnivač Vlada u ime Republike osniva se kao javna naučnoistraživačka ustanova.
(2) Naučnoistraživačka organizacija iz stava 1. ovog člana obavlja osnovna, primijenjena i razvojna istraživanja od strateškog značaja za Republiku.
(3) Vlada, na osnovu pozitivnog mišljenja Ministarstva, prije donošenja akta o osnivanju, odnosno prestanku rada javne ustanove iz stava 1. ovog člana, donosi elaborat o opravdanosti njegovog osnivanja, odnosno prestanka rada.
(4) Ministarstvo je, prije davanja mišljenja iz stava 2. ovog člana, obavezno pribaviti mišljenje nadležnih ministarstava relevantnih za područje djelatnosti naučnoistraživačke organizacije i Republičkog savjeta.
Član 38
(brisano)
Član 39
(1) Osnivanje i rad Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske i visokoškolskih ustanova uređuju se posebnim zakonom.
(2) Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske i visokoškolske ustanove u Registar prijavljuju naučne oblasti i polja za naučnostraživačke aktivnosti kojima se bave u cilju praćenja razvoja nauke u Republici.
Član 40
(1) Naučnoistraživački instituti i istraživačkorazvojni instituti obavljaju naučnoistraživačku djelatnost na način i pod uslovima utvrđenim ovim zakonom i mogu se osnivati kao ustanove ili kao privredna društva, kao organizacioni dio u sastavu pravnog lica, odnosno kao virtuelna naučnoistraživačka organizacija, u skladu sa zakonom.
(2) (brisano)
Član 41
Naučnoistraživačke organizacije iz člana 40. ovog zakona mogu se organizovati kao:
a) naučnoistraživački institut,
b) istraživačkorazvojni institut,
v) naučnoistraživački institut u sastavu Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske,
g) naučnoistraživački institut u sastavu visokoškolske ustanove i
d) virtuelni naučnoistraživački institut.
Član 42
Naučnoistraživački institut je naučnoistraživačka organizacija koja prvenstveno obavlja osnovna i primijenjena istraživanja koja su u funkciji valorizacije rezultata osnovnih istraživanja.
Član 43
(1) Naučnoistraživački institut može obavljati naučnoistraživačku djelatnost radi ostvarenja opšteg interesa iz člana 17. ovog zakona ako:
a) ima program naučnoistraživačkog rada,
b) rezultatima naučnoistraživačkog rada doprinosi razvoju nauke,
v) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje osam istraživača kompetentnih za oblast nauka kojom se institut bavi, od kojih četiri istraživača u naučnom zvanju i četiri istraživača u zvanju istraživač saradnik ili višem zvanju,
g) ima program razvoja naučnoistraživačkog podmlatka i
d) ima prostor, opremu i druga potrebna sredstva za ostvarivanje programa i projekta.
(2) Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo.
Član 44
(1) Organi upravljanja i rukovođenja u naučnoistraživačkom institutu, koji ima svojstvo pravnog lica, u skladu sa zakonom su: upravni odbor i direktor.
(2) Direktor u javnom naučnoistraživačkom institutu koji osniva Vlada bira se konkursom, na četiri godine, iz reda istraživača u naučnom zvanju.
(3) Upravni odbor javnog naučnoistraživačkog instituta ima tri člana.
Član 45
(1) U naučnoistraživačkom institutu obrazuje se naučno vijeće kao stručni organ instituta.
(2) Članovi naučnog vijeća u naučnoistraživačkom institutu su istraživači u naučnom zvanju, od kojih su najviše dvije trećine zaposleni u institutu.
(3) Statutom naučnoistraživačkog instituta, odnosno statutom pravnog lica u čijem je sastavu institut utvrđuju se broj, sastav, način izbora i trajanje mandata članova naučnog vijeća.
Član 46
Naučno vijeće:
a) predlaže naučnoistraživački program rada instituta u skladu sa djelatnošću za koju je osnovan,
b) predlaže naučne projekte i ocjenjuje kvalitet ostvarenih projekata u institutu,
v) utvrđuje prijedlog za sticanje naučnog zvanja,
g) odlučuje o sticanju istraživačkog zvanja i
d) obavlja druge poslove utvrđene statutom.
Član 47
(1) Naučno vijeće odlučuje o sticanju istraživačkog zvanja, odnosno utvrđuje prijedlog za sticanje naučnog zvanja, ako je prisutno najmanje dvije trećine članova koji imaju pravo da odlučuju.
(2) Prijedlog za sticanje zvanja naučni saradnik i viši naučni saradnik utvrđuju članovi naučnog vijeća koji su u istom ili višem zvanju, a odluku o prijedlogu za sticanje zvanja naučni savjetnik članovi naučnog vijeća koji su u tom zvanju.
(3) Naučno vijeće donosi odluku o sticanju istraživačkog zvanja, odnosno utvrđuje prijedlog za sticanje naučnog zvanja većinom glasova ukupnog broja članova naučnog vijeća koji imaju pravo odlučivanja.
(4) Radi obavljanja poslova iz stava 1. ovog člana, može se obrazovati zajedničko naučno vijeće za više srodnih naučnoistraživačkih instituta i istraživačkorazvojnih instituta, istraživačkih centara i odgovarajućih visokoškolskih ustanova.
(5) Sporazumom o obrazovanju zajedničkog naučnog vijeća utvrđuju se broj članova i sastav tog vijeća, način izbora i trajanje mandata članova naučnog vijeća.
Član 48
(1) Istraživačkorazvojni institut je organizacija čiju pretežnu djelatnost čine primijenjena i razvojna istraživanja, usmjerena ka zadovoljavanju potreba neposrednih korisnika rezultata istraživanja i osnovna istraživanja kao osnov za primijenjena i razvojna istraži vanja.
(2) Institut iz stava 1. ovog člana osniva se kao naučno-stručna ustanova, u skladu sa zakonom.
Član 49
(1) Istraživačkorazvojni institut može obavljati naučnoistraživačku djelatnost radi ostvarenja opšteg interesa iz člana 17. ovog zakona ako:
a) ima program istraživačkorazvojnog rada,
b) rezultatima svojih istraživanja doprinosi osvajanju novih proizvoda i uređaja, sorti i vrsta, kao i uvođenju novih ili poboljšanju postojećih tehnoloških postupaka, sistema i usluga,
v) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje četiri istraživača kompetentnih za istraživanje i razvoj iz oblasti nauka kojom se institut bavi, od kojih najmanje jedan istraživač u naučnom zvanju i najmanje tri istraživača u zvanju istraživač saradnik ili višem zvanju,
g) ima prostor, opremu i druga potrebna sredstva za ostvarivanje programa i projekta,
d) ima naučno-informativnu dokumentaciju ili bibliotečko-informacioni centar.
(2) Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo.
Član 50
(1) Organi upravljanja i rukovođenja u istraživačkorazvojnom institutu, koji ima svojstvo pravnog lica, u skladu sa zakonom su: upravni odbor i direktor.
(2) Upravni odbor javnog istraživačkorazvojnog instituta ima tri člana.
Član 51
Organizacija i rad naučnoistraživačkog instituta u sastavu Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske regulišu se zakonom koji uređuje Akademiju nauka i umjetnosti Republike Srpske i Statutom Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske.
Član 52
Organizacija i rad naučnoistraživačkog instituta u sastavu visokoškolske ustanove regulišu se zakonom koji uređuje visoko obrazovanju i statutom visokoškolske ustanove.
Član 53
(1) Virtuelni naučnoistraživački institut (u daljem tekstu: virtuelni institut), u smislu ovog zakona, jeste naučnoistraživačka organizaciona forma koju ugovorom osnivaju naučnoistraživački instituti ili ustanove visokog obrazovanja i grupa istraživača sa naučnim zvanjem, radi realizacije određenog naučnog projekta ili naučnog rada.
(2) Ugovorom iz stava 1. ovog člana uređuju se prava i obaveze između osnivača virtuelnog instituta, određuje se lice koje će zastupati institut, naučni rukovodilac projekta i druga pitanja od važnosti za rad ovog instituta.
https://advokat-prnjavorac.com/
Član 54
(1) Lice koje zastupa virtuelni institut dostavlja Ministarstvu ugovor o osnivanju i naučni program rada instituta.
(2) Virtuelni institut može obavljati naučnoistraživačku djelatnost radi ostvarenja opšteg interesa iz člana 17. ovog zakona ako od Ministarstva dobije odobrenje za rad.
Član 55
(1) Istraživački centar osniva se kao naučnoistraživačka, odnosno istraživačkorazvojna organizaciona jedinica pravnog lica koja obavlja pretežno osnovna i primijenjena, odnosno razvojna istraživanja.
(2) Organizacija, rad i organi upravljanja istraživačkog centra utvrđuju se statutom pravnog lica u čijem je sastavu.
Član 56
(1) Istraživački centar može obavljati naučnoistraživačku, odnosno istraživačkorazvojnu djelatnost radi ostvarenja opšteg interesa iz člana 17. ovog zakona ako:
a) ima program naučnoistraživačkog, odnosno istraživačkorazvojnog rada,
b) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje tri istraživača kompetentnih za istraživanje i razvoj iz oblasti istraživanja koja su od interesa za pravno lice u čijem je sastavu istraživački centar, od kojih je najmanje jedan istraživač u naučnom zvanju i najmanje dva istraživača u zvanju istraživač saradnik ili višem zvanju i
v) ima prostor, opremu i druga potrebna sredstva za ostvarivanje programa i projekta.
(2) Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo.
Član 57
(1) Naučnoistraživačkim radom u smislu ovog zakona bave se i naučna udruženja.
(2) Naučno udruženje je svaki oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih lica radi unapređenja ili ostvarenja nekog zajedničkog ili opšteg interesa ili cilja iz područja naučnoistraživačke djelatnosti u skladu sa zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti.
(3) (brisano)
Član 58
(brisano)
Član 59
(1) Udruženje mora imati najmanje dva člana u naučnom zvanju da bi imalo pravo učešća u ostvarivanju programa iz člana 57. stav 3. ovog zakona.
(2) Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo.
Član 60
(1) Status centra izvrsnosti može steći naučnoistraživačka organizacija ili njen organizacioni dio koji po originalnosti, značaju, vrijednosti i aktuelnosti rezultata svog naučnoistraživačkog rada ide u red najkvalitetnijih naučnih organizacija u regionu i svijetu unutar svoje naučne discipline.
(2) Status centra izvrsnosti može steći naučnoistraživačka organizacija ili njen organizacioni dio, odnosno njeni organizacioni dijelovi ako su u periodu od pet godina ostvarili vrhunske i međunarodno priznate naučne rezultate u određenoj naučnoj oblasti i na osnovu tog imaju razvijenu međunarodnu naučnu, tehničku i tehnološku saradnju.
Član 61
(1) Ministar na prijedlog Republičkog savjeta proglašava naučnoistraživačku organizaciju, uz njenu saglasnost, centrom izvrsnosti, u skladu sa mjerilima za dodjeljivanje, potvrđivanje i oduzimanje statusa centra izvrsnosti.
(2) Ministar pravilnikom propisuje mjerila za dodjeljivanje, potvrđivanje i oduzimanje statusa centra izvrsnosti.
(3) Proglašenje naučnoistraživačke organizacije centrom izvrsnosti podliježe reviziji nakon isteka roka od pet godina od dana proglašavanja.
(4) Ministarstvo po službenoj dužnosti brine o isteku roka iz stava 3. ovog člana.
V – REGISTAR NAUČNOISTRAŽIVAČKIH ORGANIZACIJA I NAUČNIH UDRUŽENjA
Član 62
(1) Ministarstvo vodi Registar, a u Registar se upisuju samo organizacije koje ispunjavaju uslove za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti, u skladu sa ovim zakonom.
(2) Organizacije u smislu Registra iz stava 1. ovog člana su naučnoistraživačke organizacije iz člana 30. ovog zakona i naučna udruženja iz člana 57. ovog zakona.
(3) Ministar pravilnikom propisuje uslove i postupak upisa organizacije u Registar iz stava 1. ovog člana, njihovo brisanje iz Registra, formiranje i vođenje Registra, te sadržaj obrazaca za podnošenje zahtjeva za upis i obrazaca za izvod iz Registra.
(4) Organizacije koje nisu upisane ili su izbrisane iz Registra ne mogu učestvovati u ostvarivanju programa iz člana 17. ovog zakona.
Član 63
Organizacija dostavlja Ministarstvu podatke koji se odnose na ispunjenost uslova iz ovog zakona radi upisa u Registar.
Član 64
(1) Ako organizacija, u toku ostvarivanja odobrenog programa, odnosno od momenta donošenja rješenja Ministarstva o utvrđivanju ispunjenosti uslova za obavljanje djelatnosti prestane da ispunjava neki od uslova propisanih ovim zakonom, u obavezi je da o tome obavijesti Ministarstvo, najkasnije u roku od osam dana od dana kada je prestala da ispunjava uslove.
(2) Ministarstvo rješenjem određuje rok, najduže do 60 dana, u kome organizacija treba da ispuni propisane uslove.
(3) Ako organizacija ne ispuni uslov u roku iz stava 2. ovog člana, Ministarstvo donosi rješenje o njenom brisanju iz Registra i raskida ugovor o ostvarivanju odobrenog programa, odnosno projekta sa tom organizacijom.
(4) U slučaju da javna organizacija ne ispuni uslov u roku iz stava 2. ovog člana, Ministarstvo prije donošenja rješenja o njenom brisanju o tome obavještava Vladu.
Član 65
(1) Rad javne organizacije ocjenjuje se svake tri godine.
(2) Ocjena rada ostalih organizacija vrši se samo u dijelu koji je finansiran, odnosno sufinansiran iz budžeta Republike.
(3) Ministar pravilnikom o kontroli kvaliteta i efikasnosti rada organizacija propisuje način provjere rada organizacije.
Član 66
(1) Komisiju za ocjenu rada organizacije imenuje ministar, na prijedlog Republičkog savjeta.
(2) Ocjena rada organizacija obavlja se prema godišnjem planu rada Ministarstva ili na zahtjev Republičkog savjeta, a može se obaviti i na zahtjev organizacije.
Član 67
(1) Komisija za ocjenu rada organizacije dostavlja prijedlog ocjene o radu organizacije Republičkom savjetu i ustanovi čiji se rad ocjenjuje.
(2) Organizacija može u roku od 30 dana uložiti svoj prigovor na prijedlog ocjene Republičkom savjetu.
Član 68
(1) Republički savjet utvrđuje konačnu ocjenu, koju uz preporuke dostavlja Ministarstvu i organizaciji čiji se rad ocjenjuje.
(2) Ministar, na osnovu dostavljene ocjene i preporuka, donosi rješenje o brisanju organizacije iz Registra.
VI – ISTRAŽIVAČI
Član 69
(1) Poslove naučnoistraživačke delatnosti obavljaju lica koja ispunjavaju uslove propisane ovim zakonom (u daljem tekstu: istraživači), kao i nastavnici i saradnici visokoškolskih ustanova.
(2) Istraživač je, u smislu ovog zakona, lice sa najmanje završenim prvim ciklusom akademskog studija, koje radi na naučnoistraživačkim i razvojnim poslovima i koje je izabrano u naučnoistraživačko zvanje, u skladu sa ovim zakonom.
Član 70
(1) U zavisnosti od pokazanih rezultata, u naučnoistraživačkom radu mogu se steći:
a) istraživačka zvanja: istraživač saradnik i istraživač viši saradnik i
b) naučna zvanja: naučni saradnik, viši naučni saradnik i naučni savjetnik.
(2) Naučna zvanja stiču se u naučnim oblastima iz člana 7. ovog zakona.
(3) Kriterijumi za sticanje naučnog zvanja su:
a) naučni stepen doktor nauka iz odgovarajuće naučne oblasti,
b) proveden izborni period u odgovarajućem naučnom zvanju i
v) naučna kompetentnost kandidata.
(4) Naučna kompetentnost kandidata određuje se na osnovu ukupne izračunate vrijednosti koeficijenata kompetentnosti naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata kandidata.
(5) Vrijednost koeficijenta kompetentnosti naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata utvrđuje se za sljedeće grupe naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata:
a) naučne monografije, monografske studije, tematski zbornici, leksikografske i kartografske publikacije međunarodnog značaja,
b) radovi objavljeni u naučnim časopisima međunarodnog značaja (ISI publikacije),
v) zbornici međunarodnih naučnih skupova,
g) naučne monografije, monografske studije, tematski zbornici, leksikografske i kartografske publikacije republičkog značaja, naučni prevodi i kritička izdanja građe, bibliografske publikacije,
d) časopisi republičkog značaja,
đ) zbornici skupova republičkog značaja,
e) magistarske, master i dokgorske teze,
ž) tehnička i razvojna rješenja i
z) patenti, autorske izložbe, rukovođenje projektima, mentorstvo.
(6) U svakoj od grupa naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata iz stava 5. ovog člana detaljnije se definišu vrste naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata i koeficijenti kompetentnosti svake od vrsta.
(7) Za svaku naučnu oblast iz člana 7. ovog zakona detaljno se utvrđuju vrsta i minimum kvantitativno izraženih rezultata i kriterijumi za ocjenu kvaliteta naučnoistraživačkog rada, koji su potrebni za sticanje naučnog zvanja ili ponovni izbor u isto zvanje.
(8) Ministar će, u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, donijeti pravilnik kojim se propisuje postupak za sticanje naučnih zvanja, vrijednost koeficijenta kompetentnosti naučnoistraživačkih radova, odnosno rezultata iz st. 5. i 6. ovog člana i minimalni kvantitativni uslovi za sticanje naučnih zvanja u svakoj od naučnih oblasti.
Član 71
(1) U zvanje istraživač saradnik može biti izabrano lice koje ima završen prvi ciklus studija sa najmanje 240 ECTS bodova i najnižom prosječnom ocjenom 8,0 ili 3,5, nakon jedne godine radnog staža u naučnoistraživačkoj organizaciji.
(2) U zvanje istraživač saradnik može biti izabrano i lice koje ima završen prvi i drugi ciklus studija ili završene integrisane studije sa najmanje 300 ECTS bodova i najnižom prosječnom ocjenom 8,0 ili 3,5 na oba ciklusa studija, odnosno integrisanim studijama.
Član 72
U zvanje istraživač viši saradnik može biti izabrano lice koje ima završen drugi ciklus studij a sa najnižom prosječnom ocjenom i na prvom i na drugom ciklusu studija 8,0 ili 3,5, odnosno da ima akademski stepen magistra nauka, kao i lice koje ima završene integrisane studije sa najmanje 300 ECTS bodova i najnižom prosječnom ocjenom 8,0 ili 3,5 na integrisanim studijama.
Član 73
U zvanje naučni saradnik može biti izabrano lice koje:
a) ima naučni stepen doktor nauka iz naučne oblasti za koju se bira i
b) ispunjava minimum kvantitativnih uslova za izbor u zvanje naučni saradnik propisanih pravilnikom iz člana 70. stav 8. ovog zakona.
Član 74
U zvanje viši naučni saradnik može biti izabrano lice koje:
a) ima naučni stepen doktor nauka iz naučne oblasti za koju se bira,
b) ima proveden najmanje jedan izborni period u zvanju naučni saradnik i
v) ispunjava minimum kvantitativnih uslova za izbor u zvanje viši naučni saradnik propisanih pravilnikom iz člana 70. stav 8. ovog zakona.
Član 75
U zvanje naučni savjegnik može biti izabrano lice koje:
a) ima naučni stepen doktor nauka iz naučne oblasti za koju se bira,
b) ima proveden najmanje jedan izborni period u zvanju viši naučni saradnik i
v) ispunjava minimum kvantitativnih uslova za izbor u zvanje naučni savjetnik propisanih pravilnikom iz člana 70. stav 8. ovog zakona.
Član 76
Period na koji se lice bira u naučna i istraživačka zvanja je:
a) za istraživača saradnika četiri godine bez mogućnosti reizbora,
b) za istraživača višeg saradnika pet godina sa mogućnošću jednog ponovnog izbora,
v) za naučnog saradnika pet godina sa mogućnošću ponovnog izbora,
g) za višeg naučnog saradnika šest godina sa mogućnošću ponovnog izbora i
d) za naučnog savjetnika na neodređeno vrijeme.
Član 77
U smislu ostvarivanja prava propisanih ovim zakonom i obaveze upisa u Registar istraživača, zvanja utvrđena zakonom koji uređuje oblast visokog obrazovanja odgovaraju zvanjima utvrđenim ovim zakonom:
a) zvanje asistent – zvanju istraživač saradnik,
b) zvanje viši asistent – zvanju istraživač viši saradnik,
v) zvanje docent – zvanju naučni saradnik,
g) zvanje vanredni profesor – zvanju viši naučni saradnik i
d) zvanje redovni profesor – zvanju naučni savjetnik.
Član 78
Istraživači u naučnoistraživačkim zvanjima naučni saradnik, viši naučni saradnik i naučni savjetnik mogu učestvovati u ostvarenju dijela nastave na visokoškolskoj ustanovi, u skladu sa zakonom koji uređuje oblast visokog obrazovanja i statutom visokoškolske ustanove.
Član 79
(1) Naučno i istraživačko zvanje može se steći, u skladu sa ovim zakonom u:
a) naučnoistraživačkom institutu,
b) istraživačkorazvojnom institutu ili istraživačkom centru za naučnu oblast koja je osnovna djelatnost instituta ili centra,
v) na univerzitetu za naučnu oblast za koju univerzitet organizuje drugi i treći ciklus visokog obrazovanja,
(2) (brisano)
Član 80
(1) Naučno vijeće utvrđuje prijedlog za sticanje naučnog zvanja i donosi odluku o sticanju istraživačkog zvanja.
(2) Postupak za sticanje naučnog i istraživačkog zvanja pokreće odgovarajuća organizaciona jedinica naučnoistraživačke organizacije ili univerziteta, grupa naučnih radnika ili zainteresovano lice.
Član 81
(1) Radi sprovođenja postupka za sticanje zvanja, naučno vijeće obrazuje komisiju, koja se sastoji od najmanje tri istraživača odnosno nastavnika univerziteta iz naučne oblasti u kojoj kandidat stiče zvanje, od kojih najmanje jedan nije u radnom odnosu u organizaciji koja obrazuje komisiju.
(2) Članovi komisije ne mogu biti u nižem zvanju od zvanja koje kandidat stiče.
Član 82
(1) Komisija podnosi izvještaj naučnom vijeću u roku određenom aktom o njenom obrazovanju, ali ne dužem od 30 dana od dana kada je obrazovana.
(2) Izvještaj sadrži: biografske podatke, pregled naučnog rada i ocjenu tog rada za prethodni izborni period, ocjenu o tome da li su ispunjeni uslovi za sticanje zvanja, kao i prijedlog naučnom vijeću za odlučivanje.
(3) Izvještaj iz stava 2. ovog člana učiniće se dostupnim javnosti na način utvrđen opštim aktom naučnoistraživačke organizacije, odnosno univerziteta, najmanje 30 dana prije donošenja odluke.
Član 83
Naučno vijeće je obavezno da donese odluku o sticanju istraživačkog zvanja, odnosno utvrdi prijedlog za sticanje naučnog zvanja u roku od 60 dana od dana stavljanja izvještaja na uvid javnosti.
Član 84
(1) Prijeddog naučnog vijeća za sticanje naučnog zvanja, sa izvještajem komisije iz člana 81. ovog zakona, dostavlja se Komisiji za sticanje naučnog zvanja (u daljem tekstu: Komisija), u roku od 30 dana od dana utvrđivanja prijedloga odluke.
(2) Prilikom izbora u isto ili više naučno zvanje, Komisija uzima u obzir:
a) naučnu kompetentnost kandidata na osnovu ukupne izračunate vrijednosti koeficijenata kompetentnosti,
b) citiranost naučnih radova (bez autocitata) sa tačnim navođenjem publikacija u kojima se citiraju radovi autora,
v) dokazanu sposobnost autora u rukovođenju zadacima i projektima i
g) učešće u međunarodnoj saradnji.
(3) Komisija ima sedam članova koje, na prijedlog naučnoistraživačkih organizacija, imenuje ministar iz reda istraživača u zvanju naučni savjetnik ili redovni profesor.
(4) Članovi Komisije imaju pravo na naknadu za rad.
(5) Mandat članova Komisije traje četiri godine.
(6) Komisija donosi odluku o sticanju naučnog zvanja, u skladu sa ovim zakonom, najkasnije u roku od 60 dana od dana dostavljanja prijedloga naučnog vijeća.
Član 85
(1) Naučno zvanje može biti oduzeto:
a) ako se pojave činjenice i dokazi iz kojih proizlazi da u trenutku izbora u naučno zvanje kandidat nije ispunjavao propisane uslove za izbor,
b) ako se utvrdi da naučni radovi, na osnovu kojih je lice izabrano u naučno zvanje, predstavljaju plagijat ili da su istraživanja na kojima se temelje krivotvorena,
v) u slučajevima teških povreda etičkog kodeksa.
(2) Postupak oduzimanja zvanja može pokrenuti naučna organizacija ili Republički savjet.
(3) Ukoliko se za lice koje ima naučno-nastavno zvanje pojave činjenice i dokazi navedeni u tački a) stava 1. ovog člana ili se utvrde uslovi navedeni u t. b) i v) stava 1. ovog člana, na to lice se ne primjenjuju odredbe člana 77. ovog zakona i nema pravo da učestvuje u ostvarivanju programa iz člana 17. ovog zakona, ni kao fizičko lice, niti kao član projektnog tima.
(4) Podatke o licu iz stava 3. ovog člana Ministarstvo dostavlja visokoškolskoj ustanovi na kojoj je stečeno naučno-nastavno zvanje.
Član 86
Ugovorni odnosi zaposlenih u naučnim organizacijama mogu se o naučnom ili stručnom radu kod trećih lica ograničiti ili usloviti saglasnošću matične naučne organizacije ako je to predviđeno statutom ili drugim opštim aktom, ako se radi o naučnom ili stručnom radu koji bi negativno uticao na rad matične naučne organizacije ili ako je riječ o ugovoru s organizacijom koja svojom djelatnošću konkuriše matičnoj naučnoj organizaciji s kojom zaposleno lice ima ugovor o radu.
Član 87
(1) Opštim aktom organizacije koja obavlja naučnoistraživačku djelatnost utvrđuju se radna mjesta na koja se mogu rasporediti istraživači sa istraživačkim, odnosno naučnim zvanjem.
(2) Postupak reizbora u istraživačka, odnosno naučna zvanja može se pokrenuti i prije isteka perioda na koje je lice izabrano, ukoliko su ispunjeni uslovi u skladu sa ovim zakonom.
Član 88
(1) Rokovi za izbor ili reizbor u naučno zvanje i na radno mjesto miruju i neće se uračunavati u rok za izbor u naučno zvanje za vrijeme: porodiljskog odsustva, bolovanja dužih od četiri mjeseca, obavljanja javne dužnosti, te u drugim opravdanim slučajevima u kojima se neko lice nije moglo baviti naučnim ili stručnim radom.
(2) Naučnoistraživačka organizacija donosi akt kojim se utvrđuje mirovanje iz stava 1. ovog člana.
Član 89
(1) Istraživač koji ne bude ponovo izabran može raditi na drugim poslovima koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi.
(2) Ako istraživač odbije da radi na radnom mjestu koje mu bude ponuđeno, odnosno ako takvog radnog mjesta nema, prestaje mu radni odnos, u skladu sa zakonom.
Član 90
(1) Naučnoistraživačke ustanove mogu, u skladu sa svojim kadrovskim potrebama, istaknutim penzionisanim naučnim savjetnicima koji su u ovom zvanju proveli najmanje pet godina i koji su se posebno istakli svojim naučnim radom, bez sprovođenja javnog konkursa, dodijeliti počasno naučno zvanje zaslužni naučnik.
(2) Zaslužni naučnik može, u skladu s potrebama naučne organizacije, učestvovati u naučnim projektima i ostalim aktivnostima organizacije.
(3) Postupak dodjele i prava počasnog naučnog zvanja zaslužnog naučnika uređuju se statutom naučne organizacije.
Član 91
(1) Ministarstvo vodi Registar istraživača u elektronskom i pisanom obliku.
(2) U Registar istraživača upisuju se lica u naučnom ili istraživačkom zvanju utvrđenim ovim zakonom, ukoliko imaju prebivalište u Republici.
(3) Ministarstvo vodi javno dostupnu bazu podataka u Elekgronskom informacionom sistemu o istraživačima i istraživačkim organizacijama u Republici Srpskoj (E-CRIS.RS, engl. Electronic Current Research Information System of Republic of Srpska), u koju ce upisuju organizacije u kojima ce obavlja naučnoistraživačka i istraživačko-razvojna djelatnost sa sjedištem u Republici, kao i lica koja ce bave naučnim i istraživačkim radom, istraživači, nastavnici i saradnici visokoškolskih ustanova i ostali stručnjaci koji ce bave istraživanjem i razvojem, a koja imaju prebivalište u Republici.
(4) Ministar donosi pravilnik kojim ce propisuje način, sadržaj i oblik vođenja Registra istraživača i unos i kontrola podataka u Elektronski informacioni sistem o istraživačima i istraživačkim organizacijama u Republici Srpskoj, u dijelu koji ce odnosi na istraživače.
VII – ORGANIZACIJE ZA RAZVOJ TEHNOLOGIJA, ZA INFRASTRUKTURNU PODRŠKU RAZVOJA TEHNOLOGIJA I UDRUŽENjA INOVATORA
Član 92
Razvojem tehnologija bave se naučnoistraživačke organizacije, visokoškolske ustanove, privredna društva i druga pravna i fizička lica koja svoju aktivnost usmjeravaju ka razvoju novih ili unapređenju postojećih tehnologija.
Čl. 93 – 94
(brisano)
Član 95
(1) Organizacije za razvoj tehnologija su one organizacije koje veći dio svojih aktivnosti usmjeravaju ka razvoju novih ili unapređenju postojećih tehnologija za sopstvene ili tuđe potrebe.
(2) Organizacije za razvoj tehnologija su:
a) tehnološka privredna društva i
b) inovacioni centri.
Član 96
Tehnološko privredno društvo primenjuje ili razvija tehnologije kao važnu komponentu svojih poslovnih aktivnosti, a bavi se istraživanjem i razvojem tehnologija za sopstvene potrebe ili tehnologija za potrebe drugih.
Član 97
Inovacioni centar je organizacija za razvoj tehnologija u kojem se na originalan i sistematski način primjenjuju sopstveni i tuđi naučni rezultati i savremeni tehnološki procesi radi stvaranja inovacija, razvoja prototipa, novih proizvoda, procesa i usluga ili poboljšanja postojećih u određenoj oblasti u cilju prenosa znanja i tehnologija u proizvodnji i usluge drugih privrednih subjekata.
Član 98
(1) Ustanove, privredna društva, udruženja ili fondacije za infrastrukturnu podršku razvoja tehnologija osnivaju se radi pružanja infrastrukturne podrške i povezivanja naučnoistraživačkih, odnosno istraživačkorazvojnih organizacija i privrednih subjekata.
(2) Ustanove, privredna društva, udruženja ili fondacije za infrastrukturnu podršku razvoja tehnologija su:
a) poslovno-tehnološki inkubator,
b) naučno-tehnološki park i
v) centar za transfer tehnologija.
Član 99
(1) Poslovno-tehnološki inkubator je organizacija čija je osnovna djelatnost stavljanje na raspolaganje, uz naknadu, poslovnog prostora, administrativnih, tehničkih, intelektualnih i drugih usluga novoosnovanim privrednim društvima.
(2) Prava i obaveze korisnika usluga i poslovno-tehnološkog inkubatora uređuju se međusobnim ugovorom.
(3) Svi subjekti koji koriste usluge poslovno-tehnološkog inkubatora stiču status stanara poslovno-tehnološkog inkubatora.
Član 100
(1) Naučno-tehnološki park je organizacija koja u okviru definisanog prostora pruža infrastrukturne i stručne usluge visokoškolskim ustanovama, naučnoistraživačkim i inovacionim organizacijama, kao i tehnološkim privrednim društvima u određenoj naučnoj, istraživačko-razvojnoj ili proizvodnoj grupaciji s ciljem njihovog povezivanja i što brže primjene novih tehnologija, stvaranja i plasmana novih proizvoda i usluga na tržištu.
(2) Svi subjekti koji koriste usluge naučno-tehnološkog parka stiču status člana naučno-tehnološkog parka, kojem naučno-tehnološki park na jednoj ili više lokacija omogućava prostorne i infrastrukturne uslove za rad i istovremeno pruža ostale usluge radi podizanja nivoa visokoškolskog, naučnoistraživačkog, razvojnog, inovacionog ili proizvodnog rada.
(3) Međusobna prava i obaveze člana naučno-tehnološkog parka uređuju se ugovorom.
Član 101
Centar za transfer tehnologija je organizacija koja je osnovana isključivo radi obavljanja djelatnosti transfera tehnologija, primjene novih tehnoloških rješenja, traganja za idejama i partnerima za transfer tehnologija, procjene komercijalnog potencijala transfera, podsticaja za realizaciju i komercijalizaciju transfera tehnologija i pomoć u zaštiti intelektualne svojine tehnološkim privrednim društvima koja razvijaju, proizvode i prodaju proizvode, procese i usluge sa visokim nivoom znanja i novih tehnologija.
Član 102
Udruženje inovatora je neprofitna organizacija koja okuplja, podstiče i pomaže svoje članove individualne inovatore, da se, pojedinačno i timski, bave istraživačko-razvojnim radom, razvojem tehnike i tehnologije, razvojem novih proizvoda i usluga.
VIII – OBEZBJEĐIVANjE SREDSTAVA ZA OSTVARIVANjE PROGRAMA OD OPŠTEG INTERESA I NAGRADE ZA POSEBNA DOSTIGNUĆA U RAZVOJU NAUKE, TEHNOLOGIJE I INOVATORSTVA
Član 103
(1) Sredstva za naučnoistraživačku djelatnost i tehnološki razvoj obezbjeđuju se u budžetu Republike, budžetima jedinica lokalne samouprave, iz prihoda naučnoistraživačkih organizacija, međunarodnih fondova, donacija i drugih izvora.
(2) Sredstva za ostvarivanje programa iz člana 17. ovog zakona obezbjeđuju se u budžetu Republike, a vode se u Ministarstvu.
(3) Organ uprave Republike Srpske koji obezbjeđuje ili planira obezbjeđenje sredstva iz budžeta Republike za finansiranje izvođenja naučnoistraživačkih aktivnosti ili aktivnosti tehnološkog razvoja obavezan je da o tome pisanim putem obavijesti Ministarstvo u cilju cjelovite evidencije i statističkog praćenja tih aktivnosti.
Član 104
(1) Djelatnost javne naučnoistraživačke organizacije finansira se iz budžeta Republike, vlastitim sredstvima ostvarenim istraživačkim i stručnim radom i ostalih izvora u skladu sa zakonom i drugim propisima.
(2) Javna naučnoistraživačka organizacija u okviru svoje registrovane djelatnosti raspolaže svojim ukupnim finansijskim sredstvima.
(3) Finansiranje rada javne naučnoistraživačke organizacije iz budžeta Republike vrši se u skladu sa sredstvima koja su odobrena dokumentima koji regulišu oblasti budžetiranja u Republici, a prema usvojenom planu naučnoistraživačkog rada organizacije u trogodišnjem peri odu.
(4) Trogodišnji plan rada javne naučnoistraživačke organizacije usvaja Vlada na prijedlog Ministarstva, koje je plan prethodno usaglasilo sa ministarstvom nadležnim za područje djelatnosti javne naučnoistraživačke organizacije i Republičkim savjetom.
(5) Javna naučnoistraživačka organizacija obavezna je dostaviti Ministarstvu konačan prijedlog trogodišnjeg plana svog naučnoistraživačkog rada najkasnije do 1. aprila posljednje godine izvršenja tekućeg plana.
Član 105
Sredstva za ostvarivanje programa za podsticanje istraživanja i razvoja koji je u funkciji razvoja tehnologije obezbjeđuju se u budžetu Republike, uz obavezno učešće korisnika rezultata istraživanja u visini najmanje 50% od ukupne finansijske konstrukcije za realizaciju projekata iz navedenog programa.
Član 106
(1) Za ostvarivanje programa iz člana 17. ovog zakona Ministarstvo raspisuje konkurs.
(2) Konkursom se utvrđuju rok za podnošenje prijave, uslovi i vrijeme za ostvarivanje programa, odnosno projekta i druga pitanja od značaja za sprovođenje konkursa.
(3) Pravna ili fizička lica iz člana 18. ovog zakona konkurišu pod jednakim uslovima za ostvarivanje programa utvrđenih ovim zakonom.
(4) Konkursnu proceduru sprovodi komisija koju imenuje ministar.
(5) Ministar na prijedlog komisije donosi rješenje o dodjeli sredstava za sprovođenje programa.
(6) Obavještenje i rješenje o dodjeli sredstava za sprovođenje programa dostavlja se svim učesnicima konkursa.
(7) Rješenje ministra je konačno i protiv njega se može pokrenuti upravni spor.
Član 107
(1) Pravno ili fizičko lice kome je odobreno ostvarivanje programa zaključuje sa Ministarstvom ugovor o njihovom ostvarivanju.
(2) Ugovorom se regulišu međusobna prava i obaveze između Ministarstva i pravnog ili fizičkog lica koje ostvaruje program, odnosno projekat.
(3) Ministarstvo vrši nadzor nad namjenskim korišćenjem sredstava za ostvarivanje programa iz člana 17. ovog zakona.
Član 108
Organizacija kojoj je odobreno ostvarivanje programa, odnosno projekta podnosi Ministarstvu periodični, odnosno godišnji izvještaj o ostvarivanju programa, odnosno projekta za koji koristi sredstva iz budžeta Republike.
Član 109
(brisano)
IX – PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 110
(1) Naučnoistraživačke organizacije dužne su uskladiti svoju organizaciju, rad i opšta akta s odredbama ovog zakona u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, na zahtjev naučnoistraživačke ustanove, Ministarstvo može produžiti rok za ispunjavanje jednog od zakonom propisanih uslova, ali ne duže od šest mjeseci.
Član 110a
(1) Naučnoistraživačke organizacije i naučna udruženja dužni su uskladiti svoju organizaciju, rad i opšta akta s odredbama ovog zakona, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Izuzetno od stava 1. ovog člana, na zahtjev naučnoistraživačke organizacije ili naučnog udruženja, Ministarstvo može produžiti rok za ispunjavanje jednog od zakonom propisanih uslova, ali ne duži od šest mjeseci.
Član 111
Postupak sticanja istraživačkog, odnosno naučnog zvanja započet do stupanja na snagu ovog zakona okončaće se po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona.
Član 112
Ministar će u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti pravilnike o:
a) naučnim oblastima, poljima i užim oblastima (član 7. stav 2),
b) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa osnovnih, primijenjenih i razvojnih istraživanja (član 20),
v) osposobljavanju mladih za naučni i istraživački rad (član 20),
g) dodjeli stipendija studentima I ciklusa studija na univerzitetima u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini i univerzitetima u inostranstvu (član 20),
d) dodjeli stipendija studentima II i III ciklusa studija na univerzitetima u Republici Srpskoj, Bosni i Hercegovini i univerzitetima u inostranstvu (član 20),
đ) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa nabavke naučne i stručne literature iz inostranstva i pristupa elektronskim naučnim i stručnim bazama podataka (član 20),
e) publikovanju naučnih publikacija (član 20),
ž) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa održavanja naučnih skupova (član 20),
z) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa promocije i popularizacije nauke i tehnologije (član 20),
i) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa međunarodne naučnoistraživačke saradnje (član 20),
j) postupku i mjerilima za finansijsku podršku projektima razvoja tehnologije, nabavke opreme i učešće na stručnim skupovima o razvoju tehnologije (član 20),
k) postupku i mjerilima za finansijsku podršku inovatorstvu u Republici Srpskoj (član 20),
l) postupku i mjerilima za finansijsku podršku organizacijama za podršku razvoja tehnologija (član 20),
lj) izboru naučno-stručnih komisija (član 29. stav 2),
m) mjerilima za dodjeljivanje, potvrđivanje i oduzimanje centra izuzetnih vrijednosti (član 61. stav 2),
n) postupku upisa u Registar naučnoistraživačkih organizacija i naučnih udruženja (član 62. stav 2),
nj) kontroli kvaliteta i efikasnosti rada naučnoistraživačkih organizacija i naučnih udruženja (član 65. stav 3),
o) uslovima i postupku upisa lica u Registar istraživača (član 91. stav 3),
Član 112a
(1) Ministar će u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti pravilnike o:
a) mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa unapređenja infrastrukture i nabavke opreme neophodne za naučnoistraživački rad,
b) podsticanju naučne produktivnosti u međunarodnim referentnim časopisima i nagrađivanje za naučna dostignuća,
v) podsticanju i podršci učešća mladih na olimpijadama znanja i međunarodnim takmičenjima iz oblasti prirodnih nauka, matematike, informatike i inženjerstva.
(2) Do donošenja podzakonskog akta iz stava 1. tačka a) ovog zakona primjenjivaće se važeći podzakonski akt ako nije u suprotnosti sa ovim zakonom.
Član 112b
Ministar će u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o mjerilima za ostvarivanje i finansiranje programa podrške inovativnom preduzetništvu i novim tehnologijama (član 20).
Član 113
Do donošenja podzakonskih akata iz člana 112. ovog zakona primjenjivaće se važeća podzakonska akta ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Član 114
Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o naučnoistraživačkoj djelatnosti (“Službeni glasnik Republike Srpske”, br. 48/02, 63/02, 97/04, 68/07 i 13/10).
Član 115
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.
