PRAVILNIK O ZDRAVSTVENOM NADZORU I ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI LICA KOJA SE ORGANIZOVANO BAVE SISTEMATSKIM FIZIČKIM VEŽBANjEM I SPORTSKIM AKTIVNOSTIMA(“Sl. glasnik RS”, br. 28/2002) |
Ovim pravilnikom propisuje se obim i način sprovođenja zdravstvenog nadzora i zdravstvene zaštite nad licima koja se organizovano bave sistematskim fizičkim vežbanjem i sportskim aktivnostima ili rade kao stručni radnici – treneri i sudije u sportu.
Pod zdravstvenim nadzorom podrazumeva se pregled pre otpočinjanja sportskih aktivnosti, periodični sistematski i kontrolni pregledi u toku sportske aktivnosti.
U zdravstveni nadzor spada ambulantni pregled, lečenje i rehabilitacija povreda i oboljenja zadobijenih u toku fizičkog vežbanja i sportskih aktivnosti, kao i oboljenja nastalih kao posledice hipokinezije (gojaznosti, telesni deformiteti), koji se mogu sprovoditi u vanbolničkim uslovima rada. Takođe, u zdravstveni nadzor spada zdravstveno-vaspitni rad i higijensko-sanitarni nadzor sportskih objekata.
Pregled pre otpočinjanja takmičenja obuhvata: antropometrijska merenja (visinu, težinu, obim grudnog koša, vitalni kapacitet, dinamometriju), pregled oštrine vida, po potrebi i fundusa, osnovne laboratorijske pretrage (SE, krvna slika, urin, po potrebi diferencijalna krvna slika, šećer, urea i sl.) EKG u miru (po potrebi i sa opterećenjem), fizikalni pregled sa merenjem krvnog pritiska, po potrebi i testiranje sa jednim od funkcionalnih testova za ispitivanje kardiovaskularnih sistema (Astrand, Horvard ili sl.).
Sistematski kontrolni pregledi u smislu ovog pravilnika su: sistematski periodični pregled i sistematski kontrolni pregled.
Sistematski periodični pregled obuhvata: antropometrijska merenja, osnovne laboratorijske pretrage (najmanje jedanput godišnje) EKG i fizikalni pregled sa merenjem krvnog pritiska.
Kod kvalitetnih – vrhunskih i profesionalnih sportista, sistematski periodični pregled, pored merenja iz prethodnog stava, obuhvata brzinu neuro mišićne reakcije, RTG snimak pluća (jedanput godišnje), testiranje osnovnih motoričkih i funkcionalnih sposobnosti kardiovaskularnog sistema Astrandovim testom, kao i procenu strukture ličnosti od strane psihologa. Kod stručnih radnika, trenera i sudija u sportu, takođe, obavezna je procena strukture ličnosti jedanput godišnje.
Kod pojedinih sportova (aero-sport, auto-moto sport, podvodni sportovi, boks i sl.), periodični sistematski pregled obuhvata i pregled oftalmologa, neurologa, psihologa, otorinolaringologa, po potrebi, i drugih specijalista. Sistematski periodični pregled obavlja se najmanje dvaput godišnje.
Sistematski kontrolni pregledi obuhvataju EKG u miru, po potrebi EKG sa opterećenjem i fizikalni pregled sa merenjem krvnog pritiska. Za sva lica koja se bave sportskim aktivnostima koja iziskuju izuzetna fizička naprezanja (borilački sportovi, biciklizam, auto-moto sport, aero-sportovi, podvodni sportovi i sl.), sistematski kontrolni pregled obavlja se pred svako sportsko takmičenje.
Specijalni sistematski pregled odnosi se na mlade sportiste, koji po preporuci trenera žele da se takmiče u starijoj uzrasnoj kategoriji, jer svojim psihofizičkim mogućnostima prevazilaze svoj uzrast u kategoriji. Pored pretraga navedenih u članu 5. ovog pravilnika, specijalni sistematski pregled obuhvata još i RTG snimak podlaktica sa ocenom dobnog razvoja kostiju, pregled psihologa sa ocenom psihičkog razvoja ličnosti, testiranje funkcionalnih sposobnosti kardiovaskularnog sistema Astrandovim testom i obavezna saglasnost roditelja.
Organizovanje napred navedene zdravstvene zaštite sprovodi se po jedinstvenoj metodologiji i organizaciji rada u ovlašćenoj ambulanti sportske medicine, u specijalističkoj ambulanti sportske medicine i Zavoda za medicinu rada i sporta Republike Srpske, na čijem području se organizuje sistematsko i fizičko vežbanje i sportska aktivnost. Ovlašćenje za rad daje Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske u skladu sa važećim standardima i normativima i ovim pravilnikom.
Izuzetno, pregled stručnih radnika u sportu (trenera, sudija) može biti kolektivno organizovan od strane njihovog sportskog saveza, odnosno udruženja u okviru stručnog seminara za dobijanje ili pružanje licence za stručni rad u sportu. Zdravstveni pregled u tom slučaju mora biti u visini standarda predviđenih ovim pravilnikom i Pravilnikom međunarodnih stručnih sportskih asocijacija tih saveza, odnosno udruženja.
U sportskoj ambulanti zdravstvenu zaštitu obavlja lekar sa završenom doedukacijom iz oblasti sportske medicine. On pruža (izvršava) usluge š delatnosti primarnog nivoa i sarađuje u sprovođenju sekundarnog nivoa sportske medicine.
Doedukaciju lekara iz oblasti sportske medicine organizuju i vrše Udruženje lekara sportske medicine, Zavod za sportsku medicinu Republike Srpske, Medicinski fakultet, samostalno ili u saradnji sa odgovarajućim stručnim i naučnim institucijama.
U specijalističkoj ambulanti sportske medicine, zdravstvenu zaštitu organizuje i sprovodi lekar specijalista sportske medicine. On izvršava usluge iz primarnog i sekundarnog nivoa, a sarađuje u sprovođenju programa tercijarnog nivoa sportske medicine.
Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske u svom radu izvršava usluge primarnog, sekundarnog i tercijarnog nivoa iz oblasti sportske medicine.
Utvrđivanje zdravstvenog stanja, kao i unošenje i overa ocene sposobnosti za fizičko vežbanje, trening i takmičenje u takmičarsku legitimaciju, može da vrši samo lekar sa licencom koji radi u ovlašćenoj sportskoj ambulanti, specijalističkoj sportskoj ambulanti i Zavodu za medicinu rada i sporta.
Lekari koji rade u sportskim organizacijama moraju imati završenu doedukaciju iz sportske medicine kao uslov za dobijanje licence za rad. Oni su dužni da sarađuju sa lekarima u sportskoj ambulanti i Zavodu za medicinu rada i sporta u sprovođenju napred navedene zdravstvene zaštite sportista.
Licencu za rad na zdravstvenoj zaštiti sportista u ambulanti sportske medicine i sportskim organizacijama, izdaje za period od 12 meseci Zavod za medicinu rada i sporta Republike Srpske, uz prethodnu saglasnost Udruženja lekara sportske medicine Republike Srpske.
Svi lekari koji rade u sportskim organizacijama i sportskim ambulantama dužni su najmanje jedanput godišnje da dostave izveštaj o radu Zavoda za medicinu rada i sporta Republike Srpske i Udruženja lekara sportske medicine Republike Srpske. Oni su, takođe dužni, da najmanje jedanput u toku godine, prisustvuju stručnom seminaru u organizaciji Udruženja lekara sportske medicine ili Zavoda za medicinu rada i sporta Republike Srpske, kao uslov za produženje licence za rad na zdravstvenoj zaštiti sportista.
Stručni nadzor nad radom zdravstvenih radnika u sportskim organizacijama i sportskim ambulantama, vrše ovlašćena stručna lica u skladu sa Pravilnikom o stručnom nadzoru.
Svi pojedinci i organizacije koje organizuju sportsko takmičenje ili manifestaciju, dužni su da obezbede odgovarajuću zdravstvenu zaštitu u skladu sa ovim pravilnikom. Na kvalitetnim takmičenjima i na takmičenjima sa učešćem više ekipa ili masovnim sportskim manifestacijama, zdravstvenu zaštitu učesnika obezbeđuje jedan ili više lekara ili timova zdravstvenih radnika, koji imaju završenu doedukaciju iz sportske medicine.
Svi pojedinci i sportske organizacije koje organizuju sistematsko fizičko vežbanje i sportsku aktivnost, dužni su da svoja odgovarajuća normativna akta usklade sa ovim pravilnikom najkasnije u roku od 60 dana od dana njegovog stupanja na snagu.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srpske”.