Prijevremeni prestanak mandata izabranom članu organa vlasti
Član 1.10 (1) tačka 4. Izbornog zakona Bosne i Hercegovine (“Službeni glasnik BiH”, br. 23/01, 7/02, 9/02, 20/02, 25/02, 4/04, 20/04, 25/05, 52/05, 65/05, 77/05, 11/06, 24/06, 32/07, 33/08, 37/08, 32/10, 18/13 i 7/14, 31/16 i 41/20);
Izabranom članu organa vlasti na svim nivoima prestaje mandat prije isteka vremena na koje je izabran, danom pravosnažnosti sudske presude kojom je osuđen na kaznu zatvora u trajanju od šest mjeseci ili duže.
Na prestanak mandata nije od uticaja činjenica da je pravosnažno izrečena kazna zatvora kasnije zamijenjena novčanom kaznom.
Rok za donošenje odluke o prestanku mandata „ne duži od 15 dana“ od dana saznanja za neki od propisanih osnova za prestanak, nije prekluzivni rok protekom kojeg Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine ne bi mogla donijeti odluku o prestanku mandata.
Iz obrazloženja:
Odredbom člana 1.10 (1) tačka 4. Izbornog zakona propisano je da izabranom članu organa vlasti na svim nivoima prestaje mandat prije isteka vremena na koje je izabran danom pravosnažnosti sudske presude kojom je osuđen na kaznu zatvora u trajanju od šest mjeseci ili duže.
Nadalje, odredbom stava 2. istog člana Izbornog zakona propisano je da izabranom članu organa vlasti na bilo kom nivou prestaje mandat danom nastupanja nekog od razloga propisanih stavom 1., u kojem slučaju tužena donosi odluku o prestanku mandata izabranom članu organa vlasti u roku koji ne može biti duži od 15 dana od dana kada su nastupili razlozi za prestanak mandata, odnosno od saznanja o razlogu za prestanak mandata i o tome obavještava organ vlasti u kojem je izabrani član imao mandat.
Odredbom člana 2.9 Izbornog zakona, određene su nadležnosti Centralne izborne komisije BiH, pa je tako, između ostalog, tačkom 14. iste odredbe propisano da CIK donosi odluku o prestanku mandata izabranog zvaničnika na svim nivoima neposrednih i posrednih izbora u Bosni i Hercegovini obuhvaćenih ovim Zakonom, a vodi i prethodni postupak, gdje je potrebno, o utvrđivanju činjeničnog stanja (u slučaju kada je izabrani zvaničnik podnio ostavku, da je to učinio svojom voljom);
Imajući u vidu naprijed citirane odredbe Izbornog zakona BiH, kao i činjenično stanje utvrđeno uvidom u spis i dostavljenu materijalnu dokumentaciju, za ovo vijeće nije sporno da je Centralna izborna komisija postupala u okviru svojih nadležnosti, u zakonom propisanim rokovima.
Naime, nesporno je da je zakonom propisan rok za donošenje oduke o prestanku mandata iz taksativno određenih razloga, definisan zakonskom formulacijom “ne dužem od 15 dana” računajući od dana saznanja za neki od propisanih osnova prestanka. Međutim, jednako je nesporno zakonsko pravo tužene da, u slučaju donošenja odluke o prestanku mandata, provodi prethodni postupak utvrđivanja tačnosti činjenica, pa samim tim i ispunjenosti uslova za donošenje odluke o prestanku mandata, a koji postupak, primjenom naprijed citirane zakonske odredbe, nije vremenski ograničen. Samim tim, pritom imajući u vidu da je Centralna izborna komisija, prije nego je donijela odluku kojom je odlučeno o prestanku mandata žalitelja, kod jedinog ovlaštenog organa (Opštinskog suda u Livnu) izvršila provjeru svih pravno relevantnih činjenica, koje kao takve prihvata i ovo vijeće, pobijana odluka je pravilna i zakonita. Samim tim, vijeće prihvata kao pravno relevantan momenat za računanje roka za donošenja odluke o prestanku mandata žalitelju dan kada je cjelokupan postupak provjere završen, odnosno kada je tužena, dopisom Opštinskog suda u Livnu od 19.09.2019. godine, obaviještena da žalitelj u paricionom roku nije izvršio uplatu novčane kazne koja je prethodno bila određena kao zatvorska, a koja je korištenjem zakonske mogućnosti propisane odredbom člana 43 a Zakona o krivičnom postupku FBiH, zamijenjena u novčanu.
Nužno je istaći da rok za donošenje oduke o prestanku mandata iz taksativno određenih razloga, definisan zakonskom formulacijom “ne dužem od 15 dana” računajući od dana saznanja za neki od propisanih osnova prestanka, nije prekluzivni rok nakon kojeg CIK ne može donijeti odluku o prestanku mandata. Navedeni rok je instruktivni za organ – CIK, kako se ne bi dešavalo bezrazložno odgađanje donošenja odluke o prestanku mandata.
Na drugačiju odluku ovog vijeća ne utiče ni izvršena uplata novčane kazne, koju je žalitelj izvršio 27.09.2019. godine, odnosno 3 (tri) dana nakon donošenja pobijane odluke tužene. Ovo posebno iz razloga što je odredbom člana 1.10 tačka 4. Izbornog zakona BiH decidno propisano da je izrečena kazna zatvora u trajanju 6 mjeseci ili duže, osnov za prestanak mandata, pa sve naknadne promjene u vidu zamjene kazne zatvora novčanom kaznom, kao niti činjenica uplate ove kazne, Izborni zakon BiH ne prepoznaje kao osnov za drugačije odlučivanje.
(Presuda vijeća Apelacionog odjeljenja Suda BiH, broj: S1 3 Iž 033701 19 Iž od 08.10.2019. godine)